Marathi Kavita | अनलज्वाला | लवंगलता | हरिभगिनी | भवानी | कविता

मराठी कविता ही एक अत्यंत समृद्ध आणि सौंदर्यपूर्ण भाषांतर आहे, ज्यातली सर्वांत जवळजवळ साहित्यिक अनुभवे सारखी कल्पना आणि भावना अभिव्यक्त केली जाते. मराठीतल्या कवितांमध्ये विविध विषय, अनेक भावना, आणि समाजातील विविध प्रतिस्पर्धास्पद परिपेक्षीय विचारांचा चित्रण केला जातो. मराठी कविता लोकांना त्यांच्या जीवनातील विचारांचे, भावनांचे आणि अनुभवांचे सामर्थ्यपूर्ण अनुभव करवू शकते. या ब्लॉगवर, आपल्याला विविध मराठी कवितांचे वाचन करून त्यांच्या संग्रहांची चर्चा करण्याची अवसर मिळेल, साथ ही मराठी कवितांच्या नवीन अपडेट्ससाठी आपल्याला येथे संदेश केले जातील. आपल्याला या ब्लॉगवर मराठी कवितांचे समृद्ध जगायचे, तर आपले हा स्थान निश्चित आणि मोठे आणि लोकप्रिय असेल.

अनलज्वाला

झिरमिरताना आठवणींच्या काठावरती
वळणावरती वादळ वेडे जागे झाले
भरकटलेली लाट किनारे सावरताना
भान दिशांना तरी कसे ते नव्हते आले

भेटत गेले इंद्रधनू मग क्षितिजावरती
रंग नेमका आयुष्यावर खुलला आता
तहानलेला हळवा श्रावण मेघामधला
चिंब मनाला भिजवत गेला जाता जाता

सोनचाहुली रंगबावऱ्या फांदीवरती
दरवळल्या मग कळ्याफुलांच्या गाली ओठी
भूल पांघरुन हरवत गेल्या हिरव्यावाटा
नितळ नभाशी सांगत गहिवरलेली नाती

झुकली कातर सांज जरा होऊन गुलाबी
उमलत आली पुन्हा पौर्णिमा नव्हाळलेली
पहाटवेडे स्वप्न मधाचे डोळ्यांवरती
प्राजक्तावर खुळी चांदणी सांडत गेली

कविता “अनलज्वाला” म्हणजे एक आठवणींची आवाज आणि एक अद्भुत अनुभव. या कवितेत, कवितेच्या कल्पनांत मानवी भावना आणि त्याची दृष्टीकोन आणि आत्मिक अनुभूतींचं आकार घेतलं आहे. ज्याने त्याच्या मनात अनेक अनुभवांचा आठवणींसह नातं केलं आहे.

प्रथम काव्यसंग्रहाच्या एका पानावर, आपल्या आठवणींच्या काठावरती झिरमिरताना पावलं आहे. ह्या कवितेत, आठवणींचा स्वभाव आणि त्यांचं पुन्हा एकदा जागतं असे वर्णन केलं आहे. यामुळे कवितेची सुरुवात आणि वाचनकर्त्याचा ध्यान असं आकर्षित केलं आहे.

दुसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, एक वादळ वेडे झालेलं आहे. वादळ अत्यंत प्रचंड आणि उत्कृष्ट असताना, तो तत्त्वाचे आणि विचाराचे प्रतीक आहे. ह्या कवितेत, वादळ या कवितेच्या विशेष भावना आणि संघर्षांना उत्तर देतो.

तिसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, संतोषपणाचं आणि संतोषाचं स्वरूप आणि त्याचा अनुभव वर्णन केलं आहे. ह्या कवितेत, आनंदाचं आणि संतोषाचं अनुभव करण्याची शक्ती आणि आत्मीयता मुख्य असताना, कवितेची मानवी भावना आणि अद्भुतता अवगडते.

सर्वांत अंतिम काव्यसंग्रहाच्या पानावर, चंद्रमा आणि पुनरावलोकन असताना, संतोषपणा आणि उत्तेजनाचं वर्णन केलं आहे. ह्या कवितेत, जीवनाच्या सार्थकता आणि संतोषाच्या भावना आणि त्याचा अनुभव वर्णन केलं आहे. त्याच्यामार्फत, कवितेची अत्यंत गंभीरता आणि त्याची गोपनीयता अवगडते.

मात्रावृत्त – लवंगलता

नीलधनाच्या काठावर कसलीशी खळबळ झाली
निःशब्दाचे वादळ उठले किंचित धूळ उडाली
संध्येच्या लाघव ओठांवर मौनाचे पडसाद
गुंतत गुंतत घेउन गेला दूर अनामिक नाद

त्या नादावर वळले पाउल संथ जळाचा काठ
नक्षत्रांची गर्दी झाली अन् चुकली मग वाट
भिरभिरले इवलेसे वादळ नकळत वाटेवरती
पाचोळा मोहून उडाला हिरव्या रानाभवती

सय हळवी दाटून उराशी खळखळल्या जळराशी
चंद्र वितळला प्रतिबिंबातुन बिलगत त्या स्पर्शाशी
त्या स्पर्शाने मौन उसासे पार नभाच्या झाले
हिंदोळ्यांच्या लहरीवरती शब्दांचे घन झुलले

काठाने यावे भानावर जाग कुशीवर येता
अर्थाना घनघोर टिपावे ओंजळ भरता
भरता ऋतु गंधाने दर्वळून जावा अर्थाच्या पार
पुन्हा पुन्हा यमुनेत भिजावे स्वप्न निळे अनिवार

कविता “मात्रावृत्त – लवंगलता” ह्या उत्कृष्ट कवितेत, प्राकृतिक वातावरणाच्या सौंदर्याची अत्यंत सुंदर चित्रण केलेली आहे. ह्या कवितेत, कवीने प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या अत्यंत मनमोहक प्रतिबिंबांची वर्णन केलेली आहे आणि त्याच्या सौंदर्याची अनुभवात्मकता व्यक्त केली आहे.

प्रथम काव्यसंग्रहाच्या पानावर, वातावरणाची अजूनही अत्यंत शांतता आणि शांतता कायम केली आहे. आकाश, पृथ्वी, आणि नद्यांच्या सौंदर्याने आपल्या आत्म्यात सौंदर्याचं अद्वितीय अनुभव करण्यास मदत केली आहे.

दुसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा आणि संबोधाच्या आनंदाचा अनुभव केला आहे. ह्या कवितेत, वातावरणाच्या आत्मिकतेचा आणि त्याच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे.

तिसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, प्रकृतीच्या सौंदर्याची अत्यंत मानवी अनुभवात्मकता व्यक्त केली आहे. ह्या कवितेत, प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा आणि त्याच्या सौंदर्याच्या अनुभवाचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे.

सर्वांत अंतिम काव्यसंग्रहाच्या पानावर, प्रकृतीच्या सौंदर्याचा अत्यंत मानवी अनुभवाचा आणि त्याच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे. या कवितेच्या भाषांतरात, प्रकृतीच्या सौंदर्याचा अत्यंत मनमोहक वर्णन केला आहे.

वृत्त लवंगलता

जीर्ण जुन्याशा पारावरती निश्चल उभा कधीचा
झेलत पाउस ऊन वादळे तोल न ढळे मनाचा
मावळतीच्या आणि उगवत्या साक्षी सांगत असतो
दिल्या घेतल्या अवघड शपथा व्रतस्थतेने जपतो

क्षणभर येती कुणी थांबती कुणी विसावा घेती
डाव रंगती कधी चिमुकले पारंब्यांवर झुलती
मंजुळ किणकिण कधी चुड्याची रमते हिंदोंळ्यांशी
किलबिलणारी चार पाखरे जमती घरट्यापाशी

कधी एकटे उदासवाणे अश्रू ढळती मूक
कातर संध्याकाळी कोणी हळवेसे भावूक
तटस्थ होउन निरखत असतो नभाखालचे रंग
कधी पांघरुन वसंतवैभव कधी ग्रीष्म निःसंग

गर्द सावल्यांमधून हसतो अवचित व्याकुळ होतो
अंतरातल्या नितळ सावळ्या गंध खुणा सावरतो
छटा बिलगता अंधाराच्या अवचित हरवत जातो
डोहामधल्या प्रतिबिंबाशी स्वतःस शोधत बसतो

कविता “वृत्त लवंगलता” अत्यंत सौंदर्यपूर्ण भाषेत वातावरणाची चित्रण करणारी आहे. ह्या कवितेत, प्राकृतिक दृश्यांच्या अत्यंत साधे आणि सौंदर्यपूर्ण वर्णनाने एक सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक अनुभवाचा वर्णन केला आहे.

प्रथम काव्यसंग्रहाच्या पानावर, कवीने प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या अत्यंत मनमोहक चित्रण केला आहे. वर्षा, वादळ, आणि बारिशाच्या प्राकृतिक प्रकारांची सुंदरता आणि त्यांचा अत्यंत मनमोहक वर्णन केला आहे.

दुसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, कवीने प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा आणि संबोधाच्या आनंदाचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे. ह्या कवितेत, प्रकृतीच्या सौंदर्याचा अत्यंत मनमोहक वर्णन केला आहे आणि त्याच्या सौंदर्याचा अत्यंत मनमोहक अनुभव करण्यास मदत केली आहे.

तिसरं काव्यसंग्रहाच्या पानावर, कवीने प्रकृतीच्या सौंदर्याची अत्यंत मानवी अनुभवात्मकता व्यक्त केली आहे. ह्या कवितेत, प्रकृतीच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा आणि त्याच्या सौंदर्याच्या अनुभवाचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे.

सर्वांत अंतिम काव्यसंग्रहाच्या पानावर, कवीने प्रकृतीच्या सौंदर्याची अत्यंत मानवी अनुभवाचा आणि त्याच्या सौंदर्याच्या सार्थकतेचा अत्यंत सुंदर वर्णन केला आहे. या कवितेच्या भाषांतरात, प्रकृतीच्या सौंदर्याचा अत्यंत मनमोहक वर्णन केला आहे.

हरिभगिनी

शाखा गुंतत गुंतत जाता दाट जशी झाली जाळी
दाटीवाटीने फुलताना भिडल्या फांद्या आभाळी
कुरघोडी करताना झाल्या काही मोठ्या बलशाही
काही उरल्या खुरट्या आणिक दबल्या भाराने खाली

आधाराच्या ओझ्याखाली स्वतःची न ओळख उरली
दाट सावलीमधेच केवळ जगणे ही शर्यत ठरली
अंगाखांद्यावरती वेल नि झुडूप तळाशी घुसमटले
खुरटत गेले अकालीच मग फुलणे ही विसरत गेले

कधीच नव्हते नशिबामध्ये लख्ख प्रकाशाला भिडणे
ऊन कोवळे दिसले नाही कधी न किरणांसह रमणे
जमिनीखाली अन् आकाशी नाहक भरल्या गुंत्यांनी
अहंकार द्वेषाच्या गाठी जगण्याच्या संघर्षांनी

छायेच्या पाशांना लांघत दूर कुठे रुजणे शिकता
स्वच्छ मोकळे श्वास लाभले जीवन जगणे अनुभवता

कविता “हरिभगिनी” एका वृक्षाच्या दृष्टिकोनातून एक समाजातील व्यक्तीचे जीवन आणि संघर्ष वर्णन करते. या कवितेत, वृक्षाच्या शाखांवरती काही गोडसे फुले, काही खुरट्या फुले, व इतर प्रकारांचे फुल अशा रूपात अवलंबून आजारांना जेवणारे ते गोडसे फुल, तसेच जगण्यासाठी प्रयत्नशील ते खुरट्या फुल ह्यांची स्मृती केली गेली आहे. या दृश्यांचा पार्थक वर्णन करून, कवी समाजातील विविध लोकांच्या संघर्षांचा आणि त्यांच्या जीवनाच्या अनेक कठीणाईच्या प्रकाराचा विचार करते.

कवितेच्या पहिल्या पानावर, एका वृक्षाच्या शाखा यांचे आणि त्याचे फुल यांचे वर्णन करते. ह्या फुलांचा सजीव वर्णन केला आहे, ज्याने वाचकाला त्या दृश्याची सजीवता आणि सौंदर्य अनुभवण्यास मदत करते.

दुसऱ्या पानावर, कवीने वृक्षाच्या शाखेचे वर्णन केले आहे, ज्याने वाचकाला त्या शाखांच्या अद्भुततेची अनुभवावेली आहे, आणि त्यांच्या संघर्षांच्या दिशेने त्यांच्या अंधश्रद्धेची अनुभवावेली आहे.

तिसर्या पानावर, कवीने वृक्षाच्या शाखेचे वर्णन केले आहे, ज्याने वाचकाला त्या शाखांच्या अंधश्रद्धेची अनुभवावेली आहे, आणि त्यांच्या संघर्षांच्या दिशेने त्यांच्या अंधश्रद्धेची अनुभवावेली आहे.

सर्वांत अंतिम पानावर, कवीने वृक्षाच्या शाखेचे वर्णन केले आहे, ज्याने वाचकाला त्या शाखांच्या अंधश्रद्धेची अनुभवावेली आहे, आणि त्यांच्या संघर्षांच्या दिशेने त्यांच्या अंधश्रद्धेची अनुभवावेली आहे.

भवानी

हा अवेळचा पाऊस नको जाऊस जिवाला घोर
काळोख माखली रात्र अवसही त्यात नदीला पूर

वेगात किनारी नाव निघे भरधाव पुढे उसळून
बेफाम उधळली लाट वादळी घाट काठ रोखून

ढवळून निघे अवकाश निळे आकाश उरे व्याकूळ
भवताल सुन्न आभास ऋतूविण श्वास भग्न पाऊल

अतृप्त अजुन वैशाख धुमसती राख निखारा मौन
तगमगते रानोमाळ भरे आभाळ उरे थैमान

डोळ्यात एक आवर्त जरी हृदयात पेटता घाव
घेण्यास उताविळ पंख सोसुनी डंख नभाचा ठाव

अवकाळी संध्याकाळ उरी उलघाल मोह घटकेचा
का पुन्हा काळ कोपला उभा ठाकला अस्त सूर्याचा

सांभाळ दिशा उध्वस्त पुन्हा आश्वस्त एकदा होई
अंतस्थ मनाचा कौल देत चाहूल जाणुनी घेई

कविता “भवानी” हा एक अधिक विचारशील विचारणाच्या प्रयोगांचा परिणाम म्हणजे या लोकांच्या जीवनातील अनुभवांची मोजणी करणारा एक विशेष कविता आहे. कवितेत, प्राकृतिक दृश्यांची उलघमान, विचारांचे प्रकटीकरण, आणि आध्यात्मिक विचारांचा संघटन असतो.

कवितेतील प्रथम काव्यपंक्तीत समजावर नेणारे विचार याचा वर्णन आहे. पावसानंतर एक अत्यंत अवस्थित पाऊस सर्वांच्या मनाला कसलेही उत्तेजित करू शकतो. असे कसे तो काळोखांमध्ये विद्यमान असू शकतो, त्याच निमित्ताने नदीला पूर झाला असतो.

त्यानंतर, दुसऱ्या पानावर, कवी किनारीच्या आद्र अवस्थेत नावांच्या गालांमध्ये सोडलेल्या वेगाने पुढे उसळला. त्यांच्या शब्दांत साधारण निसर्ग वादळी परिस्थितीत थांबला असतो, काठी सावरता उभारली जाते.

तसेच, तिसऱ्या पानावर, आकाश अवकाशात नीला आणि आकाश संपूर्ण उद्घाटन असताना, आकाश श्वास ब्रह्मांडाच्या आधी उरत असतो.

त्यानंतर, चौथ्या पानावर, आकाशातला वायव्य पार्श्वभूमी आणि उरलेला आभास भवतालाच्या विकारांना दर्शवतो, ज्याच्या साठी प्रेक्षक शांत आणि अंधश्रद्धेच्या अनुभवात ताण घेतो.

अंतिम पानावर, विचारक कवी आणि त्यांच्या पासून केलेल्या धर्माच्या जीवनावर विचार करतो. तो समय आपल्या मनाच्या आवाजात कार्य करतो आणि सामर्थ्य मनातील सचिवांकडून दिल्यांची विचार करतो.

लावणी – भवानी

मोगरा आणला खास उमलली रास कळीचे फूल
केवड्याआतली पात उभी दारात देत चाहूल

जाईजुईचे नक्षत्र उधळते रात्र चांदण्यांवरती
बहरामधल्या चाफ्यास पुन्हा मधुमास सांडला भवती

डौलाचा बकुळी घाट कुणाची वाट पाहतो आहे
खुणवितो कुणाचा भास उरी आभास धपापत राहे

लावण्य वर्ख भर्जरी देह कर्पूरी रंग गंधात
डोळ्यात चंद्र मख्मली धीट भासली पुनव श्वासात

कविता “लावणी – भवानी” ही एक सुंदर लावणी आहे ज्यात शिल्पकार आपल्या कल्पनेच्या साहित्यात सादर करतात. कवितेच्या प्रथम काव्यपंक्तीत आकर्षक विशेषता किंवा तो सुंदर मोगरा फुलांचे उमटणे आहे. मोगरा फुल भावना आणि प्रेमाच्या अभिव्यक्तीसाठी एक प्रतीक म्हणून कार्य करते.

त्यानंतर, दुसऱ्या पानावर, लावणी कार्यकारिणी प्रस्तुत केलेल्या चांदण्यांचा उधळणे आहे. या पानामध्ये, विचारक कल्पना रात्रीच्या चंद्रमांच्या परिसरात बसलेल्या वातावरणाचा वर्णन करते. हे चंद्रमाचे उधळणे जलप्रद अनुभव करणारे आहे, ज्यात अवकाशाच्या दरम्यान तो व्यक्तिमत्त्व अथवा बदलते राजकारण समजते.

तसेच, तिसऱ्या पानावर, कवितेचा दुसरा भाग डौला यांच्या परिसरात निर्मित आहे. त्या पानावर कवितेत डौलाचा बकुळी घाट, कुणीतरी काहीतरी जोपासत असतो, त्यामुळे कल्पित वातावरणाचा वर्णन करते.

चौथ्या पानावर, लावणी वर्ख भर्जरी देह कर्पूरी रंग गंधाचा उपयोग करून वर्णन करते. त्यामुळे कविता वाचकांना एक आनंददायक आणि सुखद अनुभव होतो. अत्यंत सुंदर चंद्रमाचे चित्रण त्याच्या डोळ्यात अगदी रंगणार आणि त्याचे मखमली धीट भासलेले त्याच्या श्वासात असते.