राष्ट्रीय हस्तकला विकास कार्यक्रम

योजना “अभिकल्प/उप-योजना: इम्पोरिया” हे “राष्ट्रीय हस्तशिल्प विकास कार्यक्रम” अंतर्गतील एक अंग उप-योजना आहे. ह्या अंगात, इम्पोरियास स्थापित करण्याची सहाय्य प्रदान केली जाईल. हे स्वयंचली/किरायेदार इम्प्लीमेंटिंग अजन्सींच्या इमारतीत वाणिज्यिक रूपात उपलब्ध ठिकाणांवर स्थापित केले जातील. ह्या अंगाचे मूल उद्दिष्ट लोकल हस्तशिल्प कलाकारांना त्यांच्या क्षेत्रातील आउटलेट आणि इम्पोरियांमार्फत विपणन मंच प्रदान करणे आहे.

संयुक्त प्रकल्प CHCDS अंतर्गत लागू करण्यात येतात ज्या हस्तशिल्प क्लस्टर्सच्या अंगणांच्या मांडणीत व स्तरात सोप्पण करण्यात आलेल्या सर्वांगीण चैनची वाढ अभिनव आणि विकासाच्या असा योजना असून, अतिरेक व सामर्थ्यवर्धन अन्यथा होऊ शकलेल्या हस्तशिल्प क्षेत्रात ‘शीर्षकोन कायदा असतो आणि उत्पादनाचे अनुभव असतो. परिणामीत, हस्तशिल्प क्षेत्रात कोणतेही नवे विकासाचे स्पर्श आणि उत्तम प्रदर्शनाची कमतरता नाही, ज्याने अनेक वर्षे लोकांच्या विशेष आत्महत्याच्या आणि सांस्कृतिक संबंधांच्या आधारभूत तीव्र गरजेच्या होती.
या क्षेत्राचा अवसर भविष्यातील सामर्थ्यवर्धन, साधने, मशीनरी, क्रियाशील विकास आणि दृष्टिकोन विस्तार, असे काहीतरी अनोळखी डिझाईन आणि तंत्रज्ञान, व्यक्तिमत्व निर्माण असा कार्यक्षमतेच्या उत्पन्नांना समर्थन देण्यास आहे. प्रस्तावित कार्यक्रमाने इंफ्रास्ट्रक्चरल सुधारणा / निर्मिती सुधारणा सोबत मार्केट दुग्धांचा विकास आणि उत्पादन विकास आणि विविधतेची समर्थन करणार असल्याचे अपेक्षित आहे.

हस्तशिल्प उपकेंद्रांमध्ये विशिष्ट उत्पादनांतर्गत विशेषतः केलेल्या शास्त्रक्रियांच्या जगांच्या स्थानांवर अवस्थित आहेत (क्लस्टर). आणखी, प्रकल्पांच्या कार्यान्वयनाच्या काळात, काही प्रकारची व्यवस्था अवलंबून आवश्यकता असताना, कामगारांना कौशल्य वृद्धीच्या माध्यमाने “विशेष कला देशातील केलेल्या विविध ठिकाणांवर” किंवा “राज्यातील / भौगोलिक क्षेत्रातील विविध कला केलेल्या फैलवणी उपकेंद्रांमध्ये” कामगारांची नोकरदारी सृजनार्थ केली जाणार आणि कला बाजारातील वाढदिवसासाठी कामगारांच्या संदर्भात अभिप्रेरणा दिली जाणार आहे. इतर शब्दांत, CHCD योजनेच्या अंतर्गत निवास केंद्रातील वाढदिवसाची स्थिर क्षेत्र सोप्या ते कठीण प्रकल्पांच्या कामगिरीसाठी विविध ठिकाणांमध्ये केलेली जाऊ शकते. योजनेची क्रियाकलापे मृदुपणे कठोर प्रवविष्टींतर्गत विविध ठिकाणांमध्ये स्थित केली जाऊ शकतात. अंशतः, केंद्रीय / राज्य हस्तशिल्प निगम / स्वायत्त शासन – संस्था / नोंदणीकृत सहकारी / उत्पादक कंपनी आदी, या शास्त्रक्रियांच्या अनुभवानुसार आणि उद्दिष्ट केलेल्या डीपीआरनुसार हस्तशिल्प क्षेत्रात अच्छा अनुभव असलेले, एकत्रित प्रकल्पांची वाटचाल केली जाईल.

उद्दिष्ट हे क्लस्टर्स विश्वस्तरीय संरचनेत सुधारित करणे आहे. क्लस्टर्स डिझाईन करण्याच्या मार्गदर्शनाचा मुख्य सिद्धांत ठिकाणीक शिल्पकारांच्या आणि एसएमई साठी व्यावसायिक आवश्यकतांच्या पर्यायांच्या सेवेत प्राप्त विश्वस्तरीय संरचना तयार करणे आहे, ज्यामुळे उत्पादन आणि निर्यात बढवायला सहाय्य होते. संक्षेपात, हे क्लस्टर्स स्थापन करण्याचा मुख्य उद्दिष्ट शिल्पकारांना आणि उद्योजकांना आधुनिक संरचना, नवीनतम तंत्रज्ञान, व योग्य प्रशिक्षण आणि मानव संसाधन विकासाच्या प्रविष्टींसह विश्वस्तरीय इकाई टाकण्यात सहाय्य करणे, यासह पूर्वीनिर्धारित केलेल्या बाजार संबंध आणि उत्पादन विविधीकरणासह. SPY हे अद्याप मूळचे मॉडेल्स आहेत, ज्यामुळे एसएसआय आणि एसएमईच्या मानक मॉडेल्स असतात, ज्यांचा संरचना सर्वसाधारणत: परिस्थितीवर कसल्याही चालू करण्याचे अभ्यास केले जाते आणि या केंद्रांनी जास्तीत जास्त संवेदनशीलता दर्शवण्यात योग्य पोटेन्शिअल असते.

सर्वोपरि, प्रस्तावित कार्यक्रमाचे मुख्य उद्दिष्ट अनुभवलेले आहे:

१. विभागीय भागांतरीस स्वरूपीत आढावे वाढवणे आणि उत्पादनाच्या अधिक एकक मूल्य प्राप्तीमार्फत बाजारातील वाटप वाढवणे हे सुनिश्चित करणे.

२. विकसित केलेल्या शिल्पकारांच्या प्रभावी संघटनेची सुनिश्चितता, त्यांच्या अडचणींची गाठण, आणि त्यांना एसएमईसह संघटित करणे हे सुनिश्चित करणे केले जाऊ आणि निकष्ट्रक्ता पद्धतीत आढळणार्या श्रमिकांच्या एकत्रितत्वाला एकत्रित करणे आणि त्यांना समुदायाच्या विविध प्रविष्टियांसाठी क्रियाशीलता आणि कामगिरीसाठी लागणारी जातील अभ्यासे वाढवणे. हे श्रमिकांच्या आत्मगातींचे उद्योग बांधण्यात आणि निकष्ट्रक्ता क्षेत्रातील एसएमईसोबत संघटित करणे, ज्यामुळे एक अत्यंत मोठ्या प्रमाणात प्रतिसादी अर्जांसाठी तयार होणारी आणि ग्लोबल बाजारांसाठी पूर्वेपेक्षित गुणवत्ता आणि उत्पादन मानकीकरणाचे मुख्य संज्ञांक बनवते.

३. निवडलेल्या विशेष सेग्मेंटल सब सेक्टर उद्योगात विशिष्ट हस्तकलांच्या आत्मगातींचे संधित संधित संधित करणे आणि शिल्पकार/हस्तकलांना आत्मगातींचे आदानप्रदान करणे हे सुनिश्चित करणे.

४. हस्तशिल्प क्षेत्रात काम करणाऱ्या शिल्पकारां/हस्तकलांना आवश्यक अवधारणा/संबंधाची सापेक्षता, तंत्रज्ञान, उत्पादन विविधीकरण, डिझाईन विकास, जड अभियांत्रिकी, बाजारिकी आणि प्रमोशन, सामाजिक सुरक्षा आणि इतर प्रमुख घटक आहेत, ज्या प्रमुख आहेत शिल्पकारां/हस्तकलांना संचालनात ठेवण्याच्या साधनांची.

५. उपाय स्थळांचा धोरण: प्रस्तावित कार्यक्रमासाठी रचना केलेल्या आता व्यावसायिक आणि कार्यक्रम प्रबंधनाच्या सक्रिय आणि शक्तिशाली सहाय्य सर्वोपरि संबंधात्मक बद्दल व्यावसायिक आणि कार्यक्रम प्रबंधन, त्यांच्या अंमलात आणि यात्रापूर्वक अंमलात आणि यात्रापूर्वक क्रियाशीलता व त्यांच्या कार्यक्रमांच्या कामगिरीत मदत करणे.

निधीची नमुना

प्रकल्प किमतीच्या 2% (किमान तक्रार) मध्ये, किमान किमती 5.00 लाख रुपये (कोणतीही हे लहान असले) प्रत्येक प्रकल्पासाठी आधारची माहिती/डीपीआर स्थापित करण्यासाठी आढावा केला जाईल, ज्यामुळे प्रकल्पाच्या शेवटी केलेली कामगिरीतील तुलनात कामगिरी केली जाऊ शकेल. पूर्ण प्रकल्पआधारित एकूण निधीची आवश्यकता विस्तृत प्रकल्प अहवालानुसार असेल. प्रकल्पाची एकूण किमतीच्या 3% प्रकल्प मॉनिटरिंग युनिट (पीएमयू) स्थापित करण्यासाठी प्रदान केली जाईल. मंजूर केलेल्या प्रकल्प किमतीच्या 50% पूर्वसूची / पहिली किंमती मध्ये मुक्त केली जाईल. 2 वा किंमती अधिकृत प्रकल्प किमतीच्या 40% एकूण प्रयोगाच्या आधारे मुक्त केली जाईल. अंतिम 10% रक्कम प्रकल्प पूर्ण झाल्यावर आणि उपयोग अहवाल इ.स. देण्याच्या नंतर प्रत्यावर्तनात मुक्त केली जाईल.

प्रस्तावित क्लस्टर्सचे प्रस्तुत करणे/साधारण लाभ

सामाजिक:

1. रोजगार सृजन;
   1.1. अस्तित्त्वातील कलाकारांसाठी उत्तम जीवनाची मान्यता.
   
   आर्थिक:
2. निर्यातद्वारे विदेशी मुद्रा आवद्या;
   1. गुणवत्ता व अर्थ्यवरित्तीत वाढ;
   2. छोटे उद्योजकांच्या व्यापारात वाढ;
   3. क्लस्टरमध्ये उत्कृष्ट अभिकलन आणि सरकारी प्रोत्साहनांच्या कारणीने निर्मात्यांच्या किमतीत आरक्षण;
   4. स्थानिक शासन आणि राज्य & केंद्र सरकारला राखीव उत्पन्न;
   5. एकट्याने उद्योगाचे विकास.

अर्थसहाय्य आणि निधीप्रकार:

1. इम्पोरियांसाठी संघटनेच्या पातळीवरील आर्थिक सीमा खालीलप्रमाणे असेल: नविन इम्पोरिया (किरायेदार/स्वयंचली इमारत); प्रति एकक किंमत (₹): 60,00,000. मजबूत / मरम्यादा; प्रति एकक किंमत (₹): 15,00,000.
   
2. प्रगतिशीलता या विशेषक्षेत्रांतील अनुमती देण्यात येणारी रक्कमाचा 80% डीसी (एच) आणि 20% इम्प्लिमेंटिंग अजेंसी द्वारे सहाय्य नियमित केल्याजाईल.
   
3. पूर्वाचल, जम्मू आणि काश्मीर, लद्दाख, आणि अंडमान आणि निकोबार द्वीप, लक्षद्वीपांमध्ये- अनुमती देण्यात येणारी रक्कमाचा 90% डीसी (एच) द्वारे तोंडवला जाईल आणि 10% इम्प्लिमेंटिंग अजेंसी द्वारे योगदान केला जाईल.
   
4. प्रगतिशील / मरम्यादा करण्यासाठी असल्यास, डीसी (हस्तशिल्प) यांच्या कार्यालयाद्वारे 100% सहाय्य केले जाईल.
   
5. किरायाची रक्कम इयत्ता देण्यात येईल.

पात्रता

१. केंद्रीय / राज्य हस्तशिल्प आणि हस्तकला विकास महामंडळे आणि केंद्रीय शासनाच्या अधीनस्थ कंपन्या / अगोदर संपन्न केलेल्या शासनाच्या कंपन्या / अजेंस्यांमध्ये कोणतेही पातळी आढळू शकतात ज्यांना राज्य सरकार किंवा स्थानिक सरकारी अंगणींच्या निर्मितीची प्रोत्साहने केली जाते.

२. पातळी निर्मित असलेल्या गैरसरकारी संस्था, नोंदणीकृत स्व-सहाय्य समिती, स्थानिक विधानसभा, निर्यातक गट / संघ, शिर्षक सहकारी संस्था, आणि राष्ट्रीय स्तराच्या शिर्षक समिती (सोसायटी अधिनियम / विश्वास प्रमाणपत्र अधिनियम, इत्यादी अधिनियमांतर्गत नोंदणीकृत) आणि संस्थांची प्रकारे IICT, MHSC, HMCM, NIFT, आणि निर्यात गुणवत्ता परिषदे अशा संस्थांमध्ये समाविष्ट आहेत.

३. कंपन्यांचे उत्पादक विभाग 8 अंगणीसाठी नोंदणीकृत असलेले आणि हस्तशिल्प आणि हस्तकला विकासासाठी काम करणारे वाढवण्याच्या गोष्टीतील कंपन्या.

४. कोणत्याही घटकाची विभाग विभाग द्वारे कार्यान्वित केली जाऊ शकते.

अर्ज प्रक्रिया – ऑफलाइन

कार्यान्वित करण्याच्या अभियांत्रिकांसाठी: प्रस्तावातील सर्व (स्वत: सत्यापित) समर्थनदार दस्तावेजांसह निर्धारित प्रोफॉर्मा मध्ये दिलेल्या प्रस्तावांना कालावधीत कोणत्याही हस्तक्षेप केले बिना, जरी कोणत्याही हस्तक्षेप केला नसेल तरी किंवा वेळापूर्वी / अंतिम तारखेवरील आवश्यक नसल्यास अधिकारीवर नक्की उपलब्ध केलेले असेल.

1: या अधिकृत नमुन्यासह प्रस्ताव पूर्वी पाठविलेले किंवा अवघ्येनंतर आलेले असल्यास, उपरोक्त वेळापूर्वी / शेवटची तारीख, उपरोक्त केलेली जाणार नाही.

2: अधूरे प्रस्ताव, अनिवार्य संलग्नक विहीन, आणि जे स्पष्टपणे शिफारस केलेले नसेल व अधिकृत करण्याच्या अंतिम तारखेवरील स्वीकृती दिलेले असेल, त्याचे विचार केले जाणार नाही.

आवश्यक कागदपत्रे

आवश्यक दस्तऐवज

1. नवीन प्रस्तावांसाठी:
2. नियमित प्रारूपातील प्रस्ताव.
3. फील्ड कार्यालय / क्षेत्रीय कार्यालयचे शिफारसपत्र.
4. वैध पंजीकरण प्रमाणपत्र.
5. अंश आणि संधिपत्र.
6. वारसा.
7. तीन वर्षे शिलंग-पत्रिका आणि लेखा-यांत्रिकाच्या संबंधित विवरणांची तपास.
8. शेवटच्या वर्षीची वार्षिक अहवाल.
9. बेईमान प्रथा आणि पंजीकरणाची मान्यता संपूर्ण करण्याबद्दलची घोषणा.
10. प्रस्तावित प्रकल्पासाठी भूमीमालिकीचे कागदपत्र / प्रस्तावित प्रकल्पासाठी पट्टा समर्थन / विस्तृत प्रकल्प अहवाल.
11. एक निर्धारित वाणिज्यिक बँकाद्वारे प्रमाणित केलेल्या प्रकल्पाच्या संवेदनशीलता अहवाल.
12. वास्तुकार / पंजिकृत अभियंता द्वारे सत्यापित केलेल्या निर्माण योजना आणि खर्चाचा अंदाज.
13. स्थापत्य / तांत्रिक मूल्यकोट्याने प्रमाणित केलेल्या पाचतांत्रिक अभियंता / तांत्रिक मूल्यकोट्याने तिसर्या पक्षाचे मूल्यांकन अहवाल
14. अनुमानित पूर्ण खर्चाची शेतीची साथ, आणि कोणत्याही उच्चीत लागणार असल्यास.
15. प्रोफॉर्मात उल्लेख केलेले इतर कागदपत्र.
    टीप 1: सर्व दस्तऐवजे कार्यान्वित करण्याचे कार्यान्वयनदार द्वारे तपासण्यात येतात.
    टिप 2: कार्यान्वित करण्याच्या अंदाजांना स्पष्टीकृत करण्यासाठी एक समझौत्याचा हस्ताक्षर करण्यात येईल, ज्यात क्वांटीफायड करण्याची जबाबदारी स्पष्टपणे दिली जाईल.

प्रतिपूर्ती प्रस्ताव साठी – Reimbursement Proposals:

1. मासिक कामगिरी अहवाल / प्रदर्शन एकत्रित अहवाल (जर लागू असेल) चित्रांसह.
2. प्रयोगचा अहवाल (खर्चाची संक्षिप्त अहवाल) ज्याला संबंधित सहाय्यक निदेशक, हस्तशिल्प सेवा केंद्र / फील्ड प्रकरणा पासून भुगतानाचा मार्ग दिला गेला आहे.
3. GFR 12A मधील वापराचा प्रमाणपत्र ज्याला चार्टर्ड अकाऊंटंट द्वारे सत्यापित / प्रमाणित केले आहे व मेंबरशिप क्रमांक आणि कार्यान्वित करणारच्या सहाय्यक निदेशकांकडून द्विकोणीकृत केला आहे.
4. चार्टर्ड अकाऊंटंट द्वारे सत्यापित / प्रमाणित केलेल्या वित्तीय विवरणांची आणि खर्चाची अहवाल ज्याला मेम्बरशिप क्रमांक आणि कार्यान्वित करणारच्या सहाय्यक निदेशकांकडून द्विकोणीकृत केला आहे.
5. क्षेत्रीय कार्यालयाच्या संबंधित सहाय्यक निदेशकाची तपासणी अहवाल.
6. प्राधिकृत प्राधिकारी द्वारे इतर कागदपत्र.

नवीन प्रस्तावांसाठी आणि पुनर्भरण प्रस्तावांसाठी, अर्जदाराने खालीलप्रमाणे प्रमाणीकरण करणे आवश्यक आहे:

1. समान उद्दिष्टाच्या स्त्रोतांकडून कोणतेही आर्थिक सहाय्य मिळालेलेच नाही.
2. योजनेच्या प्रावधानांचा पूर्णतयाने समजला आहे आणि आम्ही योजनेत निश्चित कालावधीत प्रकल्प सफळतेने पूर्ण करण्याची जबाबदारी घेतली आहे.
3. सर्व अभिकल्पांची संस्थेत उपलब्ध असलेली सर्व संरचना अंमलात आणण्याची क्षमता आहे.
4. इतर मंत्रालयांच्या अस्तित्वातील अस्तित्वांच्या दोहळ्यावर दोहळ्या नसताना कोणत्याही नवीन प्रयत्नांचा नकली नसतो.
5. संस्था कोणत्याही भ्रष्टाचारी कामांमध्ये संलग्न नाही आणि केंद्र / राज्य संस्थांकडून कोणतेही काळात नाही.
6. हस्तशिल्प आयुक्त कार्यालयाच्या कोणत्याही योजनेतील कोणतेही UC थांबवलेली नाही.

Click Here – National Handicrafts Development Programme

विचारले जाणारे प्रश्न

1. NHDP चा पूर्ण रूप “राष्ट्रीय हस्तशिल्प विकास कार्यक्रम” आहे.
   
2. या योजनेचे उद्दिष्ट काय आहे?
   या अंगाचा मूल उद्दिष्ट होता की प्रत्येकी त्यांच्या क्षेत्रातील स्थानीक हस्तशिल्प कलाकारांना निर्मिती आणि एम्पोरिया मार्फत विपणन स्थळ प्रदान करणे.
   
3. EMPORIA कुठल्या स्थानावर स्थापित केले जातील?
   या, कार्यान्वयन करणार्या अभियांत्रिकींच्या स्वतः / किराया असलेल्या इम्प्लीमेंटिंग एजेंसीच्या वाणिज्यिक अट एम्पोरिया स्थापित केले जातील.
   
4. किती उद्दीष्ट संस्थांना वित्तीय सहाय्य प्रदान केली जाते?
   या अंगाच्या अंतर्गत, एम्पोरिया स्थापनेसाठी सहाय्य प्रदान केली जाईल.
   
5. नविन एम्पोरिया स्थापन करण्याच्या ठिकाणासाठी किती वित्तीय शीर्षक असेल?
   नविन एम्पोरिया (किराया / स्वतः इम्प्लॉइडिंग) स्थापन करण्यासाठी, प्रत्येक युनिट ची खर्चाची नाणी रु. ६०,००,००० असेल.

---

आपल्या या ब्लॉगला आवडलं तर कृपया आपले अनुभव आम्हाला सांगा. आपल्या प्रतिसादाने आम्हाला आनंद होईल.